شناسایی ترکیبات روغن فرار گیاه zeravschania membranacea و مقایسه آن با اسانس گیاه z. pastinacifolia

مقدمه: اسانس ها مواد طبیعی موجود در گیاهان هستند که مواد تشکیل دهنده آنها به عواملی چون ژنتیک، آب و هوا و زیستگاه و غیره وابستگی دارد. گیاهان خانواده چتریان از نظر وجود اسانس غنی می باشند که به دلیل تنوع و تفاوت اثرات خود در پزشکی سنتی و جدید مصرف دارند. هدف: مقایسه اسانس دو گیاه بومی ایران از جنس zeravschania می باشد. روش تحقیق: گیاهzeravschania membranacea (boiss.) m. pimenov در تیرماه سال 1382 جمع آوری شده و اسانس قسمت های هوایی آن به روش تقطیر با آب تهیه گردید (v/w 1/0%) که به رنگ زرد و با بوی قوی می باشد. یافته ها: در تجزیه اسانس به وسیله gc-ms، 35 ترکیب از 40 جسم، که 25/83 درصد اسانس را تشکیل می دهد شناسایی شد که میزان مونوترپن های آن 64/44 درصد است (19/15 درصد مونوترپن های اکسیژن دار و 45/29 درصد مونوترپن های هیدروکربنی). میزان سزکویی ترپن ها 7 درصد، فنیل پروپانوییدها 8/7 درصد و ترکیبات غیر ترپنی اسانس به میزان 81/22 درصد است. بیشترین مواد موجود در اسانس، آلفا ترپینیل استات (6/6 درصد)، کارواکرول (95/5 درصد)، تیمول (76/4 درصد)، آلفا اسیمن وای (08/4 درصد)، بتا بیسابولن (24/3 درصد)، ترانس متیل ایزو اوژنول (74/7 درصد) و تیموهیدروکینون دی متیل اتر (7/16 درصد) می باشند. نتیجه گیری: به دلیل رویش z. membranacea در تپه های شنی و z. pastinacifolia در شیب های آهکی و صخره ای محتویات اسانس دو گیاه تا اندازه های متفاوت می باشند.